Oud en nieuw

1. Geschiedenis
2. Tradities
3. Oliebollen en appelflappen en een glas champagne
4. De nieuwjaarsduik
5. Lees ook

Jaarlijks wordt in de gehele wereld het oude jaar verjaagd en het nieuwe jaar feestelijk verwelkomd, al is dat niet voor ieder land op dezelfde wijze of op dezelfde datum. Kalenders lopen niet allemaal gelijk. Het oud-en-nieuw-feest is waarschijnlijk wel het oudste feest ter wereld. In Nederland wordt de jaarwisseling vooral gevierd met familie en vrienden. Voor jongeren worden er grote feesten georganiseerd. Op 1 januari en verder in de maand januari vinden verschillende zogenaamde Nieuwjaarsborrels plaats. Scholen, bedrijven, horeca, en familiekringen doen hier aan mee.

Geschiedenis

Het christendom zorgde ervoor dat 1 januari werd uitgeroepen tot eerste dag van het nieuwe jaar en tot bid- en boetedag om de besnijdenis van Jezus (8 dagen na zijn geboorte) te vieren. Niet iedereen hield zich in eerste instantie daaraan. In 1575 werd door de Spaanse landvoogd Requesens besloten het nieuwe jaar officieel op 1 januari te laten beginnen. Maar verschillende religies kennen andere dagen in het geloof waarin het nieuwe kalenderjaar begint. Zo kent ook de Chinese kalender kent een andere datum. Deze valt op de tweede (en soms derde) nieuwe maan na de winterwende. Het Joodse Nieuwjaar valt op de eerste twee dagen van tishrei, de eerste maand van de joodse godsdienstige kalender en de zevende maand van de joodse burgerlijke kalendeer.

Tradities

De jaarwisseling heeft veel tradities. De kerstboom blijft  meestal tot Driekoningen staan. Op die dag vinden op veel plaatsen de kerstboomverbrandingen plaats die doen denken aan de Nieuwjaarsvuren die vroeger werden ontstoken om het oude jaar te vernietigen en de komst van het licht en het nieuwe te verwelkomen. De periode van Kerst tot Driekoningen is tot vandaag nog een feestelijke periode, getuige de schoolvakantie en veel bedrijven zijn in deze periode gesloten. Het vuurwerk wordt aangestoken om de boze geesten van overledenen te verjagen. Hiervoor dient vooral het lawaai van het vuurwerk. Ook werd de klok geluid om dezelfde reden. Traditionele oud-en-nieuwgerechten zijn kerststollen, duivekaters, en oliebollen. Oorspronkelijk brachten de mensen offers om de geesten gunstig te stemmen. De geesten konden namelijk de mensen en het vee vruchtbaar maken en het gewas doen groeien. De offers at men na het ritueel zelf op.

Oliebollen en appelflappen en een glas champagne

Het gemiddelde gezin in Nederland haalt een portie oliebollen en/of appelflappen in huis op oudejaarsdag. Er zijn clubs en verenigingen die ze aan de deur aanbieden en in sommige winkels kun je ze maar beter van tevoren bestellen. Als de klok twaalf uur slaat, is het een traditie met een glas champagne in de hand te toosten op het nieuwe jaar en iedereen een gelukkig Nieuwjaar te wensen. Vervolgens wordt er in vele gezinnen vuurwerk afgestoken. In Europese hoofdsteden verzamelen zich miljoenen mensen op het stadsplein om aldaar de seconden af te tellen en massaal elkaar het beste voor het nieuwe jaar toe te wensen.

De nieuwjaarsduik

Het is vooral in Nederland traditie voor sommigen om op Nieuwjaarsdag een duik in het frisse water te nemen. Scheveningen is een populaire bestemming hiervoor, ook voor buitenlandse deelnemers. De ex-kanaalzwemmer Jan van Scheijndel heeft in 1965 hiertoe het initiatief genomen. Er deden toen zeven mensen aan mee. Dit aantal heeft in de loop der jaren fors toegenomen en het is uiteindelijke uitgegroeid tot een massaal evenement.