Vitamines

1. Soorten
2. Onderzoeken
3. Adh
4. Lees ook

Vitamines bevinden zich in hele kleine hoeveelheden in de voeding. Het zijn voedingscomponenten die essentieel zijn voor een goed verloop van de stofwisseling (het metabolisme). De naam vitamine is een naam die voortkomt uit het Latijnse vita, wat “ leven”  betekent, en “ amine”, wat staat voor een organisch chemische stikstofverbinding. De mens kan de meeste vitamines niet zelf maken en moet ze uit de voeding halen. Sommige vitamines kan het lichaam wel zelf maken, dat zijn de zogenaamde provitamines. Zo kan de oranje kleurstof in wortelen (becaroteen) kan door het lichaam worden omgezet in vitamine A. Deze provitamines krijgen als het ware pas in het lichaam hun definitieve vorm. Vitaminegebrek leidt tot ziekte. Door toediening van de ontbrekende vitamine kan ziekte worden verholpen. De ziekten die door gebrek aan vitamines ontstaan noemt men “ gebreksziekten” of “avitaminosen”. Voorbeelden hiervan zijn de bekende “scheurbuik” (gebrek aan vitamine C) en “beriberi” (gebrek aan vitamine B1).

Soorten

Er zijn 13 soorten vitamines met uiteenlopende functies. De stoffen hebben allemaal een sterk van elkaar verschillende chemische structuur. Er zijn twee grote groepen vitamines te onderscheiden: vetoplosbare en wateroplosbare vitamines. In vet oplosbare vitamines zijn de vitamines A, D, E (tocoferol),  en vitamine K ((fylochinon). De wateroplosbare vitamines zijn de vitamines B1, B2, B3 (nicotinezuur), B5 (panthotheenzuur), B6, B8 (H, biotine), B11 (M) en B12. De meeste in water oplosbare vitamines worden in een organisme omgezet in coënzymen. Samen met metabolische enzymen voeren zij hun biochemische functies uit.

Onderzoeken

Aan het einde van de 19e eeuw stierven in het voormalig Nederlands-Indië honderden mensen aan de ernstige ziekte beriberi. De Nederlandse arts Christiaan Eijkman (1858-1930) onderzocht deze ziekte en ontdekte dat het ging om een gebrek aan een voedingsstof. Hij kwam tot de ontdekking dat vogels die met gepelde rijst gevoed werden, vergelijkbare symptomen vertoonden als de patiënten en dat genezing zat in het eten van de rijstpellen. Zo legde hij de basis voor het onderzoek dat werd afgerond door zijn assistent en opvolger Grijns in 1902. Eijkman ontving in 1929 de Nobelprijs voor zijn onderzoek dat het lichaam behoefte heeft aan essentiële voedingstoffen die uit voeding gehaald moeten worden. De Poolse biochemicus Casimir Funk is bedenker van de benaming van de vitamine. Later bleek dat deze voedingstoffen in de meeste gevallen geen aminen zijn. De naam was echter zo ingeburgerd dat deze standhield.

ADH

De Gezondheidsraad doet aanbevelingen hoeveel vitamines de mens dagelijks nodig heeft. Hiertoe staat voor iedere vitamine een Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH). Bij een gevarieerde voeding zou men in principe genoeg vitamines binnen moeten krijgen. Er zijn veel (soorten) supplementen te koop. Vitamine A is vooral te vinden in lever en levertraan. De 8 vitaminen uit de B-groep zitten vooral in vlees, brood, aardappelen en melkproducten. Vitamine C vind je niet alleen in de citrusvruchten,  maar ook in veel groenten zoals paprika en spruiten.